Autoriteit Persoonsgegevens: ‘Privacy accountants nog altijd onvoldoende gewaarborgd’

Het kabinet wil voortaan beoordelingen van het werk van individuele accountants publiceren. Op 4 oktober meldde de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in een persbericht dat het publiceren van deze beoordelingen een te grote inbreuk is op de privacy van accountants. De AP adviseert dan ook het kabinet om het wetsvoorstel aan te passen.

Aanleiding wetsvoorstel
De Commissie toekomst accountancysector (Cta) heeft een structureel probleem met de kwaliteit van wettelijke controles vastgesteld, uitgaande van de resultaten van de beoordelingen door de toezichthouder en de kwaliteitstoetsers van de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en de Samenwerkende Registeraccountants en Accountants-Administratieconsulenten. De Cta heeft in haar eindrapport (van januari 2020) een breed scala aan aanbevelingen gedaan die gericht zijn op de duurzame verbetering van de wettelijke controle. Een aantal van de door het kabinet aangekondigde maatregelen ter uitvoering van het Cta-rapport vereist een wetswijziging. Die maatregelen zijn onderdeel van het wetsvoorstel, dat tot doel heeft de kwaliteit van de wettelijke controle duurzaam te verbeteren. Zo adviseert de Cta onder meer om de beoordelingen van het werk van individuele accountants te publiceren. Zodoende kan iedereen die op zoek is naar een accountant een weloverwogen en geïnformeerde beslissing nemen.

Eerder dit jaar gaf de AP al een kritisch advies over de voorgestelde Wet toekomst accountancysector. Volgens de AP is namelijk het rapporteren over en vervolgens openbaar maken van prestaties op naam van de accountant een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de betrokken accountant. De AP heeft het aangepaste wetvoorstel onder de loep genomen en trekt de conclusie dat dit wetsvoorstel de privacy van accountants nog steeds onvoldoende beschermt.

Individuele presentaties publiceren
Ondanks het eerdere kritische advies van de AP is in het aangepaste wetvoorstel vastgehouden aan rapportage door het betrokken kantoor met vermelding van de naam van de betrokken externe accountant. De AP heeft dan ook op dit punt bezwaar tegen het concept en adviseert de procedure niet voort te zetten, tenzij het bezwaar is weggenomen. Het publiceren van deze beoordelingen kan namelijk grote impact hebben op iemands reputatie en loopbaan. Een negatieve beoordeling kan betekenen dat desbetreffende accountant moeilijk of niet meer aan werk komt in zijn branche.

Conclusie toezichthouder: Wetsvoorstel aanpassen of niet invoeren
De AP vindt dat het voorstel op deze punten onvoldoende specifiek is om de privacy van accountants te beschermen. Daarom adviseert de AP het wetsvoorstel aan te passen of anders niet in te voeren. De kwaliteit van de controle kan volgens de AP bijvoorbeeld ook worden verbeterd door op kantoorniveau de beoordelingen te publiceren.

Persoonlijke noot
Een naar mijn mening goede ontwikkeling is dat beoordelingen binnenkort gepubliceerd worden. Is dat dan het ei van Columbus? Nee, dat is het niet. Maar ik ben ervan overtuigd dat het wel gaat bijdragen aan de duurzame verbetering van de wettelijke controle. Publicatie leidt tot bewustwording en bewustwording leidt tot het nemen van verantwoordelijkheid.

De kritieken van de AP lijken mij terecht. Ten aanzien van het voorstel van de AP om de beoordelingen op kantoorniveau te publiceren blijven echter twijfels bestaan of dit de oplossing gaat zijn. Wellicht voor de ‘’Big 4’’ kantoren waar honderden accountants rondlopen, maar voor de kleine accountantskantoren of de zelfstandigen lijkt dit schamele oplossing. Buiten kijf staat dat er voldoende waarborgen gecreëerd moeten worden om de privacy van individuele accountants te beschermen. Zo zal een accountant zich moeten kunnen verweren tegen een onterechte beoordeling en dient er een duidelijke afbakening te komen van de gegevensverwerking, waar ook een rechter op zou kunnen toetsen.