Overspannen, en nu?!

27 juni 2024 / in Nieuws / door Nienke Koorn

Er rust een taboe op het nemen van een pauze. Maar zelfs op LinkedIn kun je inmiddels ‘breaks’ toevoegen aan je carrière. En toch, het steekt gek af tussen de opdrachten, werkgevers en professionele hoogtepunten, zo’n geplande of ongeplande ‘break’. Met tegenzin liet ik de mijne drie weken geleden staan, na lang wikken en wegen koos ik ervoor om eerlijk te zijn over mijn pad tot nu toe. Daar hoort het afgelopen jaar -waarin ik bijna niet kon werken door een burn-out- echt bij.

Rennen, vliegen, doorgaan is niet de enige stand die er is. Dat leerde ik in 2023 noodgedwongen zelf. Als ik eerder gepauzeerd had, de tijd had genomen om naar mijn eigen gedrag en de effecten daarvan te kijken, dan was ik misschien niet overwerkt geraakt. Aan de andere kant weet ik hoe bevoorrecht het is om überhaupt pauze te kúnnen nemen. Misschien is het wel zo dat juist omdat een pauze geen optie is of lijkt te zijn, meer mensen dan ooit te maken krijgen met overspannenheid.

Hoe het ook komt, burn-outs spelen in alle lagen van onze samenleving. Meer jonge mensen dan ooit ervaren klachten. Juist voor anderen die misschien worden overvallen door overspanning, wil ik delen hoe het voor mij was. Daarom hier het antwoord op drie vragen die ik zelf had tijdens het herstellen van overspannenheid.

Hoe word ik dan weer beter?

Een burn-out kan je ontzettend verrassen. De mijne overviel me in elk geval wel. Als je meer wil lezen over hoe je toch bepaalde signalen kan herkennen, daarover schreef ik eerder al iets. Vanaf het moment dat ik me ziek meldde heeft de vraag “hoe word ik nu weer beter?” maanden door mijn hoofd gesuisd.

Inmiddels weet ik dat ‘ziek’ en ‘beter’ geen passende begrippen zijn als het gaat om mentaal welzijn. Je mentale gezondheid is een spectrum waarbinnen oneindig veel variaties van hoe je je kan voelen bestaan. Dat klinkt misschien vreemd, maar het hielp mij enorm om ruimte te maken voor andere emoties dan blijdschap en het eeuwige ‘gelukkig zijn’ dat we nastreven. Soms is een dag of een week minder rooskleurig of echt zwaar weer, maar ook dat is een normale variatie die je vooruit kan helpen. Probeer je gevoel te omarmen, ook als dat moeite kost. De focus houden op ‘beter worden’ werkte voor mij volledig averechts. Ik moest vooral niet beter zijn, pas toen ik dat toe kon laten, ging het langzaamaan makkelijker.

Iets anders dat mij hielp was met een heleboel dingen te stoppen. Ik deed niet zo gek veel meer, had geen planning, verwijderde alle social media apps van mijn telefoon, stopte met het drinken van alcohol en cafeïne. Ik probeerde los te laten dat ik iets zou moeten doen, en focuste op wat ik wilde. En ik wilde zwemmen in de duinmeertjes in de buurt. Ik wilde dagelijks een paar uur door diezelfde duinen wandelen, en soms ook helemaal niet. Ik wilde in de achtertuin zitten en kijken naar de bijen en de vlinders met een poes op schoot.

Pas op de plaats, pauze in wat voor vorm dan ook, is voor altijd gelinkt aan mijn mentale gezondheid. De tijd nemen om me te vervelen zorgt ervoor dat ik geïnspireerd kan raken. Altijd iets doen, dat werkt voor mij niet. Nieuwe routines maken waarin ik ruimte laat voor mezelf, dat is de sleutel. Niet dat dat altijd lukt, oveigens. Deze week bijvoorbeeld is rommelig, met veel zorgen voor anderen, leuke uitstapjes, en weinig tijd voor mijn eigen rust. Dan loop ik te weinig, en voel ik de spanning in mijn lijf en hoofd opbouwen. Een goede reminder om dit weekend de tijd te nemen om alleen te zijn en als het lukt een flinke wandeling te maken. Zo simpel kan het zijn.

Wat mag ik mijn werkgever vragen?

Als werkgever kan het ook nogal rauw op je dak vallen, een ziek teamlid. Het is goed om je als werkgever bewust te zijn van het feit dat dit eigenlijk op elk moment kan gebeuren. Zorg ervoor dat je al iets weet over wat je te doen staat als je werknemer thuis komt te zitten. Ben je als bedrijf verzekerd? Heb je contact met een coach of bureau dat kan helpen je aan een bedrijfsarts te koppelen? Weet je hoe weerbaar je team überhaupt is?

Wat ik fijn vond is dat mijn werkgever me hielp met het vinden van een goede coach, zodat ik kon gaan praten over wat me overkwam. Als je teamlid hiervoor open staat is dat een fijne start. Daarnaast is het belangrijk om een medewerker echt tot rust te laten komen door diegene gerust te stellen. Laat iemand in alle rust tot zichzelf komen. Spreek samen een vast moment af om – op een zo laagdrempelige manier mogelijk – samen te praten over de situatie. Zoek daarin naar een optie die voor jullie beiden prettig is, en durf af te wijken van wat ‘zou moeten’. Zo maak je ruimte voor elkaar. Durf advies van derden soms gedeeltelijk los te laten als het niet past bij wat voor jullie beiden het beste werkt.

Hoe re-integreer je nou eigenlijk?

Op jouw tempo, met voorwaarden die bij jou passen. Voor mij betekende mijn tempo elke twee weken kijken of ik ruimte voelde om twee uur meer te doen. Dus met een opbouw van 4 uur per maand. Daar kwam ik samen met mijn werkgever achter door te proberen en aan te voelen wanneer ik moe was. Langzaamaan, dat paste bij me. Net als thuiswerken. Ik vond het tijdens het begin van mijn re-integratie moeilijk om veel sociale dingen te doen, dat putte me snel uit. Dus spraken we af dat ik veel thuis bleef. Ik werkte aan projecten zonder deadline, of zorgde ervoor dat een collega verantwoordelijk was voor de deadline. Zo voorkwam ik stress. Ik sloot aan bij de wekelijkse Teams meeting, waarin we met het hele team de stand van zaken doornemen, zonder zelf veel toe te voegen. Ik kwam langzaam weer op de hoogte van wat er speelde, maar hoefde er zelf nog geen rol in te spelen. Al deze voorbeelden samen maakten een omgeving die voor mij vertrouwd en veilig voelde, waar ik zonder stress kon wennen aan werken. Alsnog vond ik het moeilijk om grenzen aan te geven, maar gaandeweg leerde ik ook dat gedeelte van de re-integratie serieus te nemen. Als ik de grens namelijk niet aangaf, raakte ik al snel weer uitgeput en liep de rest van de werkweek zomaar in de soep.

Laatste tip: als je denkt dat het allemaal pijnloos zal zijn, dat opnieuw leren werken, dan zal je van een koude kermis thuiskomen. Dingen gaan mis. Je gaat per ongeluk of expres over je grenzen heen. Er komen momenten langs waarop je geen energie meer hebt, terwijl je dacht dat je dat wel zou hebben. Soms zul je dingen af moeten zeggen waar je veel zin in had, of werk in had gestoken. Hoort allemaal, en ook als voor je gevoel alles in de soep loopt, kwam je daar uiteindelijk sterker uit. Er komt ook weer balans, na zo’n oeps-moment. Je hebt de kans om ervan te leren.

Inmiddels ben ik na ruim 13 maanden bijna helemaal terug op de werkvloer, met een heleboel inspiratie. Na een gesprek dat voor mij erg moeilijk was om te voeren gaf ik mijn oude rol op, die paste me niet zo goed als ik wilde. Mijn leidinggevenden gaven me het vertrouwen dat ik terug kon komen in een gloednieuwe rol, waarvan we samen de kaders stelden. Een droom dus, want ik kon vanaf het begin aangeven waar mijn grenzen zijn en hoe ik graag wil werken. Ik leer nog elke dag om die grenzen te voelen en aan te geven wat ik nodig heb. En dan nog gaat het soms niet zo soepel als ik graag zou zien. Maar met een heleboel vertrouwen en rust kijk ik, samen met de rest van het team, eindelijk weer vooruit!