Gevloerd door mezelf

Gevloerd door mezelf

Steeds meer mensen krijgen ermee te maken; overspannenheid. Het lijkt een ziekte die bij onze tijd hoort, of past. Ik dacht zelf altijd dat het alleen mensen overkwam die zich drukker maakten dan gemiddeld. Strebers met allerlei ballen in de lucht, of mensen met een nerveuzer karakter dan gemiddeld. Dat bleek niet eens in de buurt van de waarheid te komen. Om anderen een kijkje te geven in hoe het dan wel voelt, zo’n burn-out, schreef ik mijn verhaal op.

Op 11 april 2023 werd mijn moeder plotseling heel ziek. Ik herinner me nog dat mijn zusje me belde en zei dat ik even moest gaan zitten. Dat leek me zo’n cliché voor slecht nieuws dat ik direct geloofde dat er niets ergs aan de hand kon zijn. Het tegendeel bleek waar. Mijn moeder was in de ambulance onderweg naar het ziekenhuis, en daar moesten wij ook naartoe. Vanaf dat moment veranderde er veel aan mijn leven en dat van mijn naasten. Ik weet nog goed dat ik in auto dacht: “Ik neem gewoon deze afslag, dan is er geen voor en na. Dan blijft alles gewoon bij het oude”, wetend dat dat geen optie was.

De dinsdag erop liep ik met mijn vrouw en kind door een natuurgebiedje vlak bij ons huis. De lente moet in de lucht hebben gehangen die dag, maar ik heb het niet meegekregen. Ik was al verdoofd door de situatie, kon niets meer echt opmerken of tot me nemen. Gek genoeg kon ik niet stoppen met werken. Ik wist niet hoe. Bel je dan gewoon je leidinggevende, en zeg je dat je even niet kan werken? Meld je je ziek? Ik was niet ziek. Mijn moeder, die was ziek. Ik voelde zelf eigenlijk niets. Kan me niet herinneren dat ik gehuild heb, het voelde meer alsof m’n hoofd verstopt zat in een dikke beige wolk. Zo eentje waar een dag lang sneeuw uit kan vallen.

Ik bleef de helft van de tijd werken, dat leek me een mooi compromis. Zestien uur om me zorgen te maken over mijn moeder, zestien uur om… Ja, om wat eigenlijk? Om te doen alsof er geen persoonlijk drama speelde? Om te blijven werken aan de fantastische opdracht die ik op dat moment had? Het verdoofde gevoel bleef hangen. Ik ploeterde door, vulde de dagen en bleef aansluiten bij overleggen. Maar meer en meer bleek dat het helemaal niet goed ging. Ik vergat steeds vaker dingen, kon mijn dagen niet meer plannen, moest deadlines verder de toekomst in duwen omdat ik geen concentratie had.

Ik weet nog dat ik een overleg voerde vanuit mijn bed. Ik had het gevoel dat ik bij het overleg moest zijn, maar had de camera van mijn laptop uitgezet omdat ik niemand onder ogen wilde komen. Tijdens dit gesprek, mijn hoofd in de kussens, snapte ik eindelijk zelf ook dat het niet meer ging. Achteraf gezien waren er al veel langer aanwijzingen. Ik had al maanden voor mijn moeders ziekte meerdere dagen per week hoofdpijn. Geen migraine, maar een zeurende pijn die zich vastzette in mijn kaken en bestrijd moest worden met pijnstillers. Niet veel, maar toch een paar werkdagen per week nam ik ibuprofen. Ik vergat heel veel, wat ik afschoof op een druk leven en het krijgen van mijn kind, jaren eerder. Zwangerschapsbrein, dat kon toch wel een tijdje duren? Thuis was ik vaak niet in staat om ontspannen met mijn zoon te spelen, te moe en te geïrriteerd om er voor hem of mijn vrouw te zijn. Huishoudelijke taken kwamen meer en meer op haar schouders terecht, terwijl ik ook dat weer frustrerend vond. Iedereen houdt toch alle ballen in de lucht, waarom ik dan niet?

Tijdens mijn laatste treinrit voor mijn ziek melden had ik de ene angstaanval na de andere. Ik wist alleen nog niet dat het angstaanvallen waren. Mijn hart in mijn keel, een ademhaling die ik niet voelde omdat ‘ie gejaagd was en vluchtig, geen focus en trillende handen. Eenmaal op kantoor bleef ik me slecht voelen en heb ik twee van mijn leidinggevenden apart genomen. Tijdens dat gesprek stortte ik in, de koek was helemaal op. Ik werd op het hart gedrukt dat het oké was, dat ik tijd voor mezelf moest en kon nemen. Er was heel veel ruimte en zachtheid vanuit mijn werkgever. Precies zoals je wil dat de ander zich opstelt als je je zo kwetsbaar en rauw voelt.

Mijn intentie was om een week of misschien twee weken rust te nemen, bij te komen. Met mijn moeder ging het naar omstandigheden goed, dus ik was vast zo weer op de been. Dat was in april, het is nu december en ik werk momenteel twee tot drie uur per week. Meer kan ik nog niet aan. De afgelopen tijd ben ik thuis geweest, zonder te kunnen werken. Ik had vreselijk onderschat hoe overspannen ik me eigenlijk al tijden voelde. Ik voelde namelijk niets. Tot ik stopte. Na dat laatste gesprek met mijn werkgevers heb ik direct de trein naar huis genomen. De dagen en weken erna zijn vaag. Nu ik toe had gegeven dat mijn batterij leeg was kon ik eigenlijk niets meer. Het liefst lag ik in bed, alleen in het donker. De simpelste dingen kostten me te veel energie; koken lukte niet, het bed opmaken was een te grote taak, voor mijn zoon zorgen ging niet, zelfs muziek luisteren was geen optie en als ik verder liep dan mijn eigen buurt kreeg ik angstaanvallen. Ik moest alles loslaten.

En toen kwam de vraag; wat nu? Ik wist dat ik hier niet zelf uit zou komen, maar had geen idee wat ik moest ondernemen. Ik wilde met iemand praten, maar wie heb je nodig? De volgorde van de volgende stappen kan ik me niet meer voor de geest halen, maar ik deed in elk geval deze dingen: Ik maakte een afspraak met de huisarts. Zo kwam er in mijn patiëntdossier in elk geval een melding, dat leek me goed. Vanuit mijn werkgever kreeg ik de mogelijkheid om met een coach aan de slag te gaan. Die greep ik met beide handen aan. Ik zag zelf door de bomen het bos niet meer, en was ze ontzettend dankbaar voor deze ondersteuning. Vanuit de huisarts werd me aangeraden om ook met de praktijkondersteuner te praten, die me eventueel door kon verwijzen naar een psycholoog (of me in elk geval op een wachtlijst kon laten zetten). De praktijkondersteuner kon mij niet helpen. Ze checkte opzichtig of ik geen gevaar voor mezelf of mijn omgeving was, wat me stoorde. Ik besloot om eerst het traject met de coach aan te gaan. Mocht er meer of andere hulp nodig zijn, dan zou ik weer aankloppen voor een eventuele verwijzing.

Ik dacht dat het prima kon om zelf met de auto naar de eerste sessie met mijn coach Edith te rijden. Dat bleek ook wel te gaan, maar me zo uit te putten dat de kennismakingssessie zelf onnodig zwaar werd. Telkens werd ik met mijn neus op de feiten gedrukt. Het moest allemaal minder. Nog kleinere stapjes. Goed aanvoelen of iets wel ging kon ik nog niet, en dat kwam me steeds weer duur te staan.

Na de eerste kennismaking met Edith van Aandacht Coaching bleken we een goede match, en gingen we aan het werk. Edith vertelde me dat elke activiteit, of dat nu lezen was, of eten koken, spelen met mijn kind, een podcast luisteren, of wat dan ook maar meer, me nu energie kostte. En mijn energie was helemaal op. Burned-out. Opgebrand. Weer diezelfde neus op de feiten. Nog meer op de rem staan. Na elke activiteit van maximaal anderhalf uur moest ik een half uur rust nemen. Maar hoe doe je dat met een kind thuis en een vrouw die wel ‘gewoon’ werkt? Om heel eerlijk te zijn ging het niet. Pas toen mijn vrouw minder ging werken en onze zoon naar de basisschool ging vonden we samen een fragiele balans.

De combinatie van mijn gesprekken met de coach, elke dag in de natuur zijn, slapen als ik te moe was om de dag door te komen, en het eerlijk delen over mijn situatie gaven lucht. Langzaam begon ik te begrijpen dat dit best een langdurig proces kon gaan worden. Ik had mijn mentale gezondheid al jaren voor lief had genomen, er weinig tot geen aandacht aan besteed. Mijn coach leerde me om te zien welke overlevingsmechanismen me dienden, en welke mechanismen ik beter niet meer kon gebruiken. Voor mij bleek het belangrijk om mijn grenzen beter te leren aanvoelen, en daadwerkelijk te stoppen als dat nodig was. Het is niet zo dat ik deze vaardigheid nu perfect beheers, maar ik oefen en het gaat telkens iets gemakkelijker.

Het leven, en zeker mijn professionele leven, ik ging daar eigenlijk altijd met gestrekt been in. Streng voor mezelf en mijn omgeving, altijd strevend naar het beste resultaat. Goed genoeg kwam niet voor in mijn werk. Hoe langer ik zo te werk ging, hoe minder energie ik overhield. Het beeld dat ik hier schets is gesimplificeerd, de werkelijkheid is genuanceerder en complexer. Het ligt bovendien gevoelig, omdat veel van wat je als mens doet zijn oorsprong vindt in je jeugd, je opvoeding en ouders. Het belangrijkste is dat ik eindelijk de tijd en ruimte nam om naar mezelf te kijken. Niet met de kritische blik die ik gewend ben te gebruiken, maar met zachtheid en warmte. Door hier de tijd voor te nemen creëer ik nu nieuwe routines die me meer brengen dan altijd maar door blijven duwen. Dat lijkt eenvoudig, maar is elke dag hard werken en kiezen waar ik mijn energie aan wil besteden.

Zo heb ik in de tussentijd ontzettend veel geleerd over mezelf en hoe ik wil werken. Allereerst weet ik nu dat ik de tijd kan nemen om even te checken hoe ik me voel. Werk ik omdat ik het leuk vind om aan de slag te zijn, of ga ik er weer met gestrekt been in? Voor het eindresultaat hoeft het niet uit te maken uit welke bron je put, maar voor je mentale gezondheid maakt het wél verschil. Ik kan het inmiddels weer aan om korte momenten te werken, zo is ook dit artikel door de weken heen tot stand gekomen. Dat levert me alsnog wel eens frustratie op, we zijn er met z’n allen zo op gebrand om snel te leveren. Afleren dat er altijd snel resultaat moet zijn kost moeite, maar het geeft me wel de rust die ik eerder miste. Hoelang het duurde voor deze woorden op papier stonden doet er niet toe. Ze staan er nu, en hopelijk helpen ze anderen die misschien zelf te veel hooi op hun vork nemen om het anders aan te gaan pakken. Een mooier cadeau kan ik me niet bedenken.