Wanneer mag de boa gegevens uitwisselen?
24 februari 2022 / in Nieuws / door Daisy Brugman
De AVG geldt voor de verwerking van alle persoonsgegevens, maar kent wel enkele uitzonderingen. Eén daarvan is de verwerking van persoonsgegevens ter voorkoming, opsporing of vervolging van strafbare feiten. Deze ‘politiegegevens’ vallen onder de Wet politiegegevens (Wpg). Ter uitvoering van de bijzondere opsporingsambtenaar (boa) taken is het verstrekken van politiegegevens in bepaalde situaties verplicht. Zowel de Wpg als het Bpgboa bevatten diverse bepalingen die beschrijven aan welke partijen en wanneer verstrekt mag worden.
Op 21 oktober 2021 verzorgde Lex Digitalis een webinar om inzichtelijk te maken wanneer de boa politiegegevens mag of moet verstrekken, en illustreerde dit met praktijkvoorbeelden. In dit artikel gaan we aan de hand van een voorbeeld uit de praktijk specifiek in op de vraag of boa’s politiegegevens moeten of mogen verstrekken.
Een voorbeeld uit de praktijk
Het hoofd van een middelbare school meldt regelmatig aan de leerplichtambtenaar dat Jeroen (13 jaar) zonder opgaaf van reden een dag niet op school is. De leerplichtambtenaar spreekt herhaaldelijk met het hoofd, Jeroen en zijn ouders. Hij probeert Jeroen te bewegen regelmatig op school te zijn. De leerplichtambtenaar bespreekt de situatie van Jeroen in het sociaal wijkteam met diverse gemeenteambtenaren. Is de leerplichtambtenaar verplicht om politiegegevens over Jeroen aan gemeenteambtenaren te verstrekken?
Moeten of mogen verstrekken?
Het hangt van de situatie af of een boa politiegegevens mag of moet verstrekken. Bepaalde verstrekkingen kunnen namelijk niet worden geweigerd,[1] zoals die aan de Officier van Justitie (OvJ) of burgemeester. Een belangrijke beperking is dat het alleen om gegevens kan gaan die de OvJ of burgemeester nodig hebben voor de uitoefening van een wettelijke taak. Als daarvan geen sprake is, bestaat er geen verplichting om te verstrekken. Kortom: als politiegegevens verstrekt moeten worden aan OvJ of burgemeester, kan de boa een verzoek niet weigeren. In andere gevallen dient de boa zelf af te wegen of er verstrekt mag worden.
Tenzij weigeringsgrond…
Zelfs voor verplichte verstrekkingen gelden uitzonderingen. Verplichte verstrekkingen kunnen worden geweigerd of aan beperkende voorwaarden worden onderworpen als er een weigeringsgrond van toepassing is.[2] Hier is sprake van als een verstrekking aan de OvJ of burgemeester leidt tot gevaar voor leven of gezondheid van een ander, het gaat om een intern integriteitsonderzoek of als het gaat om een embargo-onderzoek (als zodanig aangemerkt door College van Procureurs-Generaal).
In ons voorbeeld is de leerplichtambtenaar niet verplicht om gegevens over Jeroen aan gemeenteambtenaren te verstrekken. De leerplichtambtenaar is daarentegen wel verplicht om gegevens aan de burgemeester te verstrekken in de situatie dat de burgemeester deze gegevens nodig heeft voor de handhaving van de openbare orde. De leerplichtambtenaar zou – in het kader van zijn onderzoek – gegevens kunnen hebben verzameld waar de burgemeester iets mee kan of zou moeten in het kader van openbare orde. In dit voorbeeld is hier natuurlijk geen sprake van.
Verplichting om te verstrekken
Nadat het een periode beter ging, is Jeroen zonder opgaaf van reden ineens twee weken niet op school. De leerplichtambtenaar maakt een proces-verbaal op van zijn bevindingen en stuurt dit aan de OvJ. De OvJ vraagt aan de leerplichtambtenaar nadere gegevens ten behoeve van de dagvaarding aan de ouders. Is de leerplichtambtenaar verplicht om politiegegevens te verstrekken over Jeroen aan de OvJ?
In het kader van opsporingsbelang moet een dagvaarding opgesteld worden. Bij het opstellen van een dagvaarding is het noodzakelijk voor de OvJ om over alle politiegegevens te beschikken die nodig zijn voor het onderzoek. Met andere woorden: het gaat om politiegegevens die nodig zijn voor de uitoefening van een wettelijke taak van de OvJ. Een verstrekking van gegevens aan de OvJ kan dus niet worden geweigerd.
Voorkom onrechtmatige gegevensverwerking
In de praktijk komt het voor dat boa’s er ten onrechte vanuit gaan dat zij verplicht zijn politiegegevens te verstrekken. Het is daarom voor een boa van groot belang om tijdens de werkzaamheden zo helder mogelijk te hebben of er verstrekt moet of mag worden. In een volgend artikel ga ik dieper in op de voorwaarden van het ‘mogen’ verstrekken.
Vragen over de Wpg?
Lex Digitalis heeft een drieluik aan Wpg webinars georganiseerd, waarbij wij handvatten geven m.b.t. situaties en vragen die op het snijvlak van de AVG en Wpg begeven.
Heb je die gevolgd, maar heb je toch nog vragen? Of was je niet aanwezig, maar wil je wel inhoudelijk sparren? Neem dan vrijblijvend contact met ons op. Lex Digitalis heeft veel ervaring met naleving van de Wpg en denkt graag met u mee!
